Bagian Kagenep

Diajak Kawin ku Jin
Ku: Hasba

Geus dicaritakeun yèn kuring mèh-mèhan apes atawa pondok umur, apes ku kajadian hambatan bedogna jin anu geus kacarita ti heula. Gangguan sèjèn-sèjènna loba deui, da matak bosen anu macana mun ditulis kabèh tèh.  Saperti anu ditaranjangan keur sare tengah peuting, ogè ti beurang, anu direbut simbutna nyaho-nyaho  mun sarè tèh geus buligir katirisan, ari simbutna kakalayangan di luhur bajuna anu dipakè, sarta leungeunna anu  makèna sina aya dijeroeun leungeun baju.  Anu dikadutan tuluy dikaput siga ngadutan bèas.  Anu dibebetot tasbèna ari keur salat, anu digulingkeun ari keur sujud, atawa dibatek samak pangsujudannana.  Aya anu can dicaritakeun tèh èta lobana surat - surat  ti Nyi Siti Kolbuniyah ka kuring, surat-surat naon? Saur paramitra tèh naon tulisanana? Kumaha aksarana? Bahasa naon? Da èta Nyi Siti Kolbuniyah tèh urang Habsyi.

Nyeratna tèh  makè patlot beureum cara patlot budak sakola (beureum/biru-biru).  Mimitina mah ari nulis tèh duka aksara naon, Arab lain, naon boa lain.  Duka mun  aksara Habsyi  mah da curat-corèt pisan keur baradag tèh . Ngan kataksir wèh meureun èta tèh surat.  Neundeun èta anu disangka-sangka surat tèh sok angger dina handapeun bantal paranti sarè kuring atawa dina sarung bantal diseumat ku jarum.  Tèmpo-tèmpo sarung bantalna pisan anu ditulisan tèh ku manèhna munggah kotor pisan.  Sakur-sakur tulisan da teu beunang dibaca tèa. Saenyana gè didurukan baè.  Ngarasa hanjakal ayeun amah kuring tèh.  Padahal mun èta tulisan disimpen alus mun keur dokumentasi lantaran anèh.  Malah kulantaran suratna sok baè didurukan tèa nya jadina sok nulisan sarung-sarung bantal, meureun supaya ulah diduruk atawa sangkan dibaca.  Kuring lain nyaho yèn èta surat ngan panyangka wungkul.  Èta tulisan manèhna tèh meureueun minangka (boa) rèk ngajak sawala atawa aya perlu dikanyahokeun ku kuring mana hayoh baè curat-corèt ogè.  Walhasil ngajak korèspondènsi antara manèhna jeung manusa.  Gutrut baè kuring nuils babalagonjangan, sok ditunda dina luhur bantal anu unina,  “Mun tulisan manèh anu ku kami didurukan maksudna nyuratan ka kami, kami mènta supaya manèhn ulis ku aksara latèn atawa aksara anu bisa dibaca ku kami, manusa.  Sarta basana kudu basa Sunda da kamai  mah manusa Sunda!"  Na  mani ngan sakiceup. Brèh tèh aya walonan dina aksara latèn jeung ku basa Sunda.  Tapi ampun basana tèh ku kasar jeung cawokah pisan. Malah-malah jorang pisan kalilanakeun mah.  Ku geus ngarasa conggah tèa meureun.  Keun engkè kumaha èta eusina surat-surat tèh.  Ayeuna ditunda heula.  Urang nyaritakeun tarèkah kuring pikeun ngusir manèhna.

Surat dina koropak  atawa minangka brievenbusna Nyai Siti Kolbuniyah tèh handapeun bantal pangsarèan kuring gè diantep heula mani geus ngahunyud aya sababaraha cewir.  Kuring teu welèh tawekal ka Pangèran tina hayang nalukeun èta jin sina nyingkah.  Babakuna taluk gè ari teu nyingkah mah barabè kènèh baè.  Nilik kana heureuyna tara sok jeung kira-kira tèa.  Kuring mèh bèak tarèkah mèh putus pangharepan tina bandelna èta jin.  Ku pinterna ngungkulan dukun, ngèlèhkeun ahli parancah.  Kiyai jeung paraji katitih taya nu mahi.  Taya deui, ceuk kuring dina ati sanubari, nu enya-enya kudu dipuntangan tèh iwal ti Gusti Nu Maha Suci.  Sarta kuring pribadi nèkad rèk toh-tohan kalawan moal ngahiras deui kanu sejen. Lain teu percaya deui ka batur, lain teu aya deui anu haat, lain kurang-kurang anu milu narèkahan.

Sangkan nyingkah èta sètan ti imah kuring.  Tapi kuring teh geus isin deui ku nu arasih, kunu ngilu prihatin ka kuring.  Anu hèsè tèa ngabalesna kana budi anu sakitu ikhlasna.  Tawwakaltu alallah ceuk dina hatè.  Dek baè kuring bari maca lahaola walakuwata muntang kanu Kawasa. Neda berkahna Mama, tina geus lobana tanaga anu mubadir tanda acan aya nu ngajodo.  Kaharti ku kuring ge bakuna mah can dipaparin pareng ti Gusti pangna kitu gè.  Kuring teu nambakeun deui hal èta, sabab kalah ka sok beuki kanceuh baè ku jalan kitu tèh.  Tèkad kuring tadi saenyana mah dibarengan ku kanyataan yèn dimana-mana kuring ikhtiar makè jalan anu sèjèn.  Si jin teh kawas anu  ngambeu, sok tuluy baè awuntah jeung motah deui.  

Nyatana kieu. Kuring samèmèh ngalakonan tirakat sorangangan alias niat berdikari tèa, geus ngumaha ka salah sahiji Saèhu anu luhur. Saur anjeunna: Tulis wae anu, do’a anu, dina bata atah hartina beuleumeun kènèh.  Hèsè-hèsè gè, jauh-jauh gè ku kuring diikhiataran nepi ka meunangna ti lio kentèng Cirapuhan Limbangan. Èta bata dipupusti pisan diteundeunna ogè dina lomari malah jeptrèt baè dikonci da bisi dioprèk budak.  Niat tèh rèk ditulis peuting-peuting ari geus rèngsè ngarah tumaninah. Tapi naha ari sareupna, wanci barudak ngarampih geus deukeut ka magrib, ana beledug tèh sada aya anu bitu dihareupeun imah mani ngajelegur dèdèngèan tèh.  Imah kuring kuat ngariyeg siga anu ku lini gedè tingarèket lampu-lampu mani tinggulayun tanda-tanda imah inggeung nu pohara tarikna.  Kuring geuwat nempo ti tepas hareup ka luar, da sadana anu ngajelegur tèh di hareupeun imah. Sihrorèng teu pira diurut anu  ngajelegur tèh bet aya bata atah anu geus bubuk (ancur) pisan.  Patulayah bubukna tèh  na buruan tangngtu lantaran dibeubeutkeun. Bata ti mana, jeung saha anu ngabantingkeunanan mani matak  eundeur ka imah sarta sorana ngajelegur siga bom baè? Kurin geuwat muka lomari nèang bata sisimpenan tèa.  Tètèla geus ewueuh bata anu tadi rèk ditulisan tèh.  Na kamana jeung ku saha apan dikonci?  Ditilikan dina urutna bet aya kertas sacewir anu ditandaan paraf S.K. Geus teu sak deui tangtu si bata tèh dipaling dipiheulaan ku èta jin.  

Aèh enya aya nu kaliwat saeutik nyaèta rèhna kuring mindeng pisan kaleungitan. Boh barang boh pakèan sumawonna duit mah.  Lamun èta anu leungit dina urutna aya paraf  S.K. mo ku saha deui tangtunan ogè dicokotan ku manèhna jeung tara tèa balik deui (kapanggih deui) ceuk kuring dipaling da nyokotna kalawan teu bèbèja heula jeung rido baè kuringna oge.  Jaba ti diganggu diheureuyan, disingsieunan jeung imah dirurujit tèh, dipaokan sagala kuring tèh. Taya barang anu aman dina naon baè nyimpenna barang masing di anu buni disumput-sumput ari geus kuduna dicokot  ku èta jin nyaho-nyaho geus musna. Sakadar digantian ku kertas anu aya. 

Tah didinya ti tas ditunda bata bitu tèh basana da ngabeledug tèa, kuring jadi leuwih-leuwih ngalakonan kuru cileuh kantèl peujit.  Dimiitian ku jarah ka makam Mama.  Kuring geus nèkad pisan, jeung jadi teu sieun sama sakali kupanggodana tèh.  Petana naon ogè ku kuring dianggap sepi.  Kuring seja konfrontasi dèk ngalawan tapi nyorangan tanpa ngajak batur. Cèk hatè piraku itu kitu tèh euweuh enggeusna! Hatè kuring beuki gedè sabab yakin sakutr anu aya dimiiminta tangtu aya tungtungna.  Kabèh euweuh anu abadi iwal ti Pangèran anu teu keuna ku euweuh teu keuna ku aya anggeusna tèh.  Ku tèkad kuring kitu nyaèta ku peta kuring anu jadi ka manèhna, dikajeunkeun tèa, aya ogè parobahan-parobahan anu nyata. Aya beurit najan nyulusup kana pojok pingping jeroeun calana, gètèk-gètèk gè tara dirasa. Aya kalèci gogororolongan di tengah imah sumawoona ku kuring ku anak-anak kuring gè Hasan nu harita cageur jeung Husèn, kitu deui ku ka batur-batur saimah, tara dipirosèa, aya leungeun ramosbos buluna, ranggoas kukuna siga-siga rèk ngaranggeum boh ka tamu boh ka kuring najan dina hatè inggis gila kaluarna mah  maksakeun baè seuseurian (nyeungseurikeun.  Nyandiwara wèh ku peta-peta siga anu bungah, siga aya tongtonan anu diarep-arep siga-siga atoh malah mah ari digoda tèh.  

Ku taktik konfronatasi kitu tèh anu karèk kapanggih sanggeus mèh aya lima taunna, alus pisan hasilna.  Horèng lain ku kudu ngadu èlmu atawa ngadu pakarang  geuningan kudu teu dipalire ku ieu dipikasieun.  Lamun aya tarèkah-tarèkah anu karasana ku jin yèn kuring arèk ngusir atawa ngaduan, lain sieuneun, lain nyingkah malah malah ngalawan motah pisan.  Tapi ku diboikot  cohagna mah dikumaha karepkeun manehna tetela jadi teu sumanget ngaheureuyan deui. Bosen meureun.  Mun ka anu wujud mah  meureun cara ka jelema kudu dibudian atawa ku teu dicarèk, teu ditakon, ku diantep kumaha karepna.  Lain ku omongan kasat tapi ku teu diperduli deui saperti anu geus teu daèk ngaku.   Ku jalan kitu manèhna boga rasa kaditu aya nu meuli deui atawa teu dibeulian deui ku kuring. Manèhna ngasaa taak rupana ku kuirng jeung ku saeusina pasantrèn.   Barudak gè kabeneran sabilulungan nurut kana akal tarèkah kuring yèn ulah sieun-sieun deui ku èta jin arina nyingsieunan.  Maranèhna gè yakin da cènah sok jadi èraeun si jin tèh.  Samarukna dipikaresep ku urang manusa ari urang sieun ku panggodana tèh.  Teu mangkuk sabaraha lililan enya baè loba tanda-tanda yèn manèhna ngarasaeun teu aya nu malirè deui jadi èra sorangan, meureun.  Surat-surat ti manèhna ku kuring dibaca sih dibaca tara diwalonan jeung terus baè didurukan . Tina hal ngadurukan èta surat-surat sakali deui kuring ngarasa hanjakal ku euweuh pisan ayeuna buktina pikeun kenang-kenangan (tembongkeuneun ka anu paralay ningali). Boh di hurang boh dikeuyeup. Boh di urang boh dideungeun. Boh manusa boh jurig, sihoreng ari dibaèkeun tèh jadi matak teu betah. Ari surat-surat teu diwalonan tèh boh di sobat-sumawona ti bèbènè atawa ti beubeureuh geuning sok ngajadikeun renggang. Tungtungna pegat tatali ati.  Euleup-euleup ngurangan katineung hatè anu ngadeukeutan paturay. Teu silih suratan deui jeung saterusna tèa. Peun.

Kacarita beuki lila tèh beuki nyayeud baè suratna Nyi Siti Kolbuniyah mun teu hantem didurukan mah, teu kaliwat kabèh gè dibacaan mah bisi ayua  anu penting-penting atawa pibahayaeun.  Hatè kuring geus ngabatu teuasna ku kapercayaan bakal ayana pitulung ti Anu Ngayuga. Beuki teuas atawa beuki kandel iman kuring ka Pangèran beuki ngancreug sigana tèh kadudukan Siti Kolbuniyah ayana di pasantrèn. Tina anu sakitu lobanan surat-surat ti manèhna mèh kabèh eusina cawokah jeung jalingkak.  Kasarna matak èra parada nu  maca.  Komo pikeun kuring mah anu tara tèa mirajeunan jorang, kecap-kecap anu ditulis ku jin matak muringkak bulu punduk, matak èra parada nu maca. Matak muringkak bulu punduk, matak sebel hayang utah.  Da kumaha atuh jorangnan Audzubillah min dzalik. Makè jeung nyaho (bisa) kana sisindiran saperti : ècèng gondok dina panto, toroktok olè-olèan sagala, anu ditulis sakumplitna jeung eusina anu kieu: Hayang jeung nu donto, nu montok hayang kurupuk.  Sihorèng pangna nyieun surat muat rupa-rupa sèsèbrèd tèh manèhna naèk kana romantis, hudang birahina ku ngarasa kasepian lantaran lila teuing rarandaan ceuk cohagna mah. Malah tungtungna mah ana jol tèh aya surat anu tètèla pisan manèhna wakca balaka tiheula yèn bogoh ka kuring jeung terus ngajakan kawin.  Suratna nu nètèlakeun asmarana ka kuring didituna mah dirèka-rèka ku basa bujangga.  Basa pangoloan basa pangamat ati, anu sakitu matak nyèrèsèt kana hatè.  Supaya kuring kapincut meureun tapi da puguh ti jurig basana bujangga jurig. Ngolona gè kawas ka jurig deui, nyebutna kakuring teu asa-asa nyebut habibi, ustad sawarèh mah.Berkah ka kuring mah basana tèh anggur matak olab, batan kapincut mah.  Da kumaha atuh cawokahna leuwih-leuwih ti pirujiteun. Ditataan èta sagala rupa bagian badanna tèh. Diterangkeun kumaha bangunna hiji-hijina anggota badan manèhna.  Kapanjan-panjang buukna jèung naon sakur anu aya dina bagian awakna baè. Mun di urang anu ditataan tèh paling-paling centikna bulu panon, ngajepatna halis ngajelèr paèh.  Dina kabujanggaan kasusasteraan jurig mah horèng anu rujitna anu teu katembong atawa dibungkus-bungkus dihalangan ku pakè anu dibuni-buni tèa anu ditatan tèh.  Pokna tèh: Bisi-bisi habibi panasaran kanu katutup ku erok ti ayeuna gè èta tèh haturan sakabèhna. Ku Ana diterangkeun ti heula dina ieu surat. Bari pok deui ngageuwat-geuwat hayu urang kawin cènah.

Lain matak kukurayeun tah ari kitu? Ditambah deui ku basana tèa. Tayoh ka patutna abong-abong jurig. Pikeun mondokeun lalakon eta surat anu kitu, gancang diwalonan ditampik sapajodogan ku kuring.  Ceuk kuring (kalawan teu diplomatik deui) “Teu sudi teuing aing kasi sia, ka jurig di bangsa aing gè loba kènèh piliheun!” Ari èta surat anu  kitu eusina les leungit tina tempatna, tètèla yèn geus dicokot kuring ngarasa rada reuwas, kaduhung jeung rada salempang ogè. Tètèla ku nafsu atawa tacan bisa nahan amarah kalawan sampurna. Can bisa diplomatik wèh teu megung napsu. Naon pangna kuring kitu jeung rada kaduhung? Kaduhung nulis surat rusuh teuing.  Naha ngabuktikeun yèn kuring teu sudi tèh teu bisa mun ku basa (omongan) nu teu garihal? Deuh palangsian ambekkeun? Ambek ku dua ku tilu.  Hiji ku ditampik, dua ku kakasaran.  Kuring inget kana karangan ka pernah sepuh kuring sorangan nyaèta kana wawacan Purnama Alam waktu Puprnama Alam dipiokahayang ku Rohong Guring nu teu kauntun tipung.  Ku nampikna ditenung Purnama Alam tèh ngajadi batu di jero guhana si Bungbungsumur.  Palangsiang kuring gè cek ati kecil kuring bakal ngarandapan kitu.  Salamet ieu keuna ku bedogna hayoh jadi malaweung meureun atawa ngabatu tèa da ditenung jin. Teu mustahil Nyi Siti Kolbuniyah kabisana nepi ka dinya watawa jahatna nepi ka itu manèhnah nepi ka nèkad nurutkeun sakumaha susumbarna barèto tèa. Salat tahajud kuring beuki digetolan.  Nyekar ka Mama beuki mindeng ku ayana kahariwang jeung kasieun anyar dina  hatè kuring nu taya  tangan pangawasa dibèrèan teu poho kana pasrah ka Pangèran kana kumaha pangersana. Kuring maca istigfar sababaraha kali iman kuring balik deui malah leuwih kandel ka Mantenna.  Percaya yèn Pangèran moal samata-mata ngahukum ari lain hukumeun Anjeunna yèn kudu kitu.

Barang kuring istigfar tanda èling deui tina pikir bieu anu tètèla kawas anu sasar, kuring nganaha-naha kana diri kuring, maido ka sorangan.  Naha makè balik deui kana rasa sieun? Kapan mun nyaho yèn kuring sieun tangtu manèhna wanieun deui. “Tong Sieun kunu kitu, tuh sieun mah ku Pangèran!” Cèk hatè kuring baka ku sanget muntang bari tobat ka Anjeunna, nyuhunkeun dihapunten sareng diraksa, nyuhunkeun dipapaparin sareng dituduhkeun kana jalan anu lempeng.  Mugi mugi dipaparin nikmat ku Anjeunna ulah dugi ka nemahan jalan anu mawa sasar sareng ulah digolongkeun ka jalma anu dibenduan ku Gusti.  Kuring sadar kuring gedè hatè deui. Aneh.... tetela anèh!   Gusti nu Maha Welas Asih. Anjeunna ngadangu kana jeritan kruiing saharita kènèh aya bukti anu matak tiis kana hatè.  Bluk kuring sujud nganuhunkeun, cengkat-cengkat tina munjat tèh rèk reureuh heula ku ayana kapereluan sèjèn.  Naon anu nètèlakeun tadi ka kuring tèh? Nyaèta ana pluk tèh aya surat, lain digolerkeun heula dina tempat nu cara nusasarina, ieu mah bet siga-siga dianteurkeun ku Nyi Siti Kolbuniyah tèh. Èta surat naon eusina? Kuring ketir dada hatè tèh dina rèk macana.  Dibèrèan kènèh bari jeung ngarempod saeutik.  Maklum hawa-hawa watek sok ngadarègdèg awahing ku hayang geura nyaho eusina jeung hariwsang ku sangkaan palangsiang!

Pangalama kuring baheula teu robah. Teu acan leungit-leungit adat kitu tèh ti barang kuring mimiti nampa surat ti indungna Hasan-Husèn jaman manèhna jadi kikindeuan kènèh alias bèbènè lindeuk. Lain  heureuy mani ngadarègdèg tèa macana tèh.  Èta mah bahèula dasarna dibarèngan ku rasa cinta, ari ayèuna mah dasarna dibarèngan ku rasa hariwang. Panglasiang! Ima hadè  ima gorèng eusina kudu baè datang èta watek ngadarègdèg tèh. Alhamdulillah ari barabat tèh dibaca kumaha cènah cek Nyi Siti Kolbuniyah tèh.  Pondokna kieu:” Ustad ulah bendu ka Ana, nepi ka Anda ditundung didieu. Ana tèh betah didieu. Hayang ulah dibenduan! Jeung kumaha atuda Ana tèh resep pisan ka Ustad kusumujudna ka Pangeran jeung ka Abuka. Ti ayeuna Ana janji moal deui ngoconan-ngoconan ka Ustad asal ulah ditundung ti dieu!”

Plong tèh kuring mani asa ngabulungbung, bungangang tuluy nganuhunkeun kana pitulung Anjeunna, da upama ku anjeunna teu digilekeun mah hatèna Nyi Siti Kolbuniyah kana solèh kitu, moal kitu nyuratanana. Tambah-tambah bedang meureun. Sanggeus nampa surat kitu, enya jempe dina sawatara waktu mah, kitu sotèh ka imah ari ka Pondok, ka Masjid mah aya kènèh baè heureuyna tèh.  Abong bakatna tèa cunihin.  Tètela yèn salungguhna jin sarua jeung sabangor-bangorna manusa.  Koropak surat ti manèhna kosong-kosong baè, alias handapeun bantal tara aya deui tetendeunannana. Dina hiji poè heuleut sawatara waktu, gorèhèl tèh bet ayadeui surat ti Nyi Putri Habsyi.  Kumaha eusina? (HANCA)