Friday, September 11, 2015

Leungit Diiwat Dedemit (3)

Ku: HASBA


Cara nu enggeus-enggeus datang dibagèakeun bangun nu sono cara ka nu lawas teu patepung. Gok amprok pipina disun, kitu hormatna urang Arab, karasa gètèk, kumis jeung janggot nu kandel antel kana pipi.  Pangawakannana jangkung gedè, pakulitan hideung lestreng jiga birit sèèng, sok inget ka Si Mulut Besar Muhammad Ali jago tinju.

Di Habsyi manèhna papanggih jeung babaturannana pada-pada urang Garut Atèng ngaranna tèh urang Kadungora Leles nu satuluyna jadi sobat dalit teu pernah pukah. Ngan di Habsyi rada lila, di dieu kungsi milu solat Jumaahan jeung solat Idul Fitri. Dina maleman walilat ramè ku sora mariem, manèhnna jadi inget ka lembur keur nyeungeut lodong karbit nu dijieun tina tangkal paku, sorana ngageleger mungguh eundeur kadèngè ka lebak.  Sora dulag ngadurugdug dipirig ku sora takbir di masigit, barudak pantar-pantar manèhna sirig parebut opieun, aya wajit, ranginang, awug sampeu, bayatak dina samak teu kadahar.  Manèhna keur ngalanglangbuana ngacacang di mancanagara, ngambah nagara nu can kungsi katincak, malah teu ngimpi-ngimpi acan bakal nincak nagri Yaman, Habsyi.  Ka Nagri Habsyi manèhna ukur apal ngaran lantaran mindeng disebut-sebut dina carita “Jin Islam di Kèrèsèk” yèn Siti Qolbuniyyah tèh urang Habsyi, malah waktu suratna jang Kang Ajengan oge dina ahir suratna sok ditungtungan ku ngaran jelasna “Siti Qolbuniyyah Al Habsyiyah”.
Di antara nagara-nagara nu kasaba ku manèhna aya nu ngaran Iliya, tapi naha bener èta tèh aya nagara nu ngaran Iliya di tatar Arab? Atawa sakadar nagara ciciptaan, manèhna teu sempet maluruh, pernahna ti Habsyi kamana, nya kitu deui teu apal lebah-lebahna, ngan nu ka alaman harita, karamean jeung kaèndahan nagri dongeng riwayat Sahrul-jad dina”Alpulaila” carita teu tamat-tamat manggih kaahengan.

Di Ilya gukgok jeung bangsa awak pada-pada urang Priangan aya nu ngaku ti Tasimalaya, ti Majalaya, jeung ti daèrah-daèrah sejenna tur kabèhanana sapantaran keur mareujeuhna lalenggger, atuh poho ulin poho ngobrol tukeur pangalaman masing-masing aya nu nyarita geus tilu taun aya di Iliya dimèmènak ku pribumi, aya nu geus kangen ka lembur matuh banjar karangpamidangan, da di didieu mah dibetah-betah ogè lain lemah cai, ngan jalan keur balik teu apal.  Mun bèbèja kanu dianjrekan sok gancanag dibèbènjokeun ngarah poho ka balik
“Lain ngalèlèwè, puguh kuring ogè kitu pisan,” Ceuk Atèng budak anu ti Kadungora tèa. Guntreng nepi ka poho ka waktu.  Keur mah kitu ilaharna di pangumbaraan mun panggih jeung nu wawuh sumawonna dulur, najan baraya anggang atawa tatangga sok jadi baraya pada ngarasa sanasib jeung silih pihapèkeun.

Gering Hayang Balik.
Tengah peuting jumplang-jempling, ukur sèahna sora angin kadèngè di luar nebak hordèng nyilisib tina èrang-èrang jandela, pasien nu sèjena geus talibra sararè, Atèng nu ngabaturan ngemitan manèhna ngadengkur kèrèk. Di luar teu kadèngè sora tinggalesrukna sapatu perawat nujaga peuting. Kawasna mah ditekuk ku teluh tunduh.  Manèhna nyileuk sorangan ngahèrang ngumbar lamunan, dipeureum-peureum teu daèk reup, sakalieun ngalenyap beunta deui kaganggu ku batuk.

Alèp geus tilu poè diopname kaserang panyakit panas, hatèna ting sareblak ngadak-ngadak inget ka lembur, kabèh narèmbongan, indungna asa dina juru panon dipapantes keur ngalangeu ngadagoan nu jadi anak teu embol-embol.  Kacipta kumaha leungiteunnana Kang Ajengan, geus aya bulanna manèhna ningglkeun pasantrèn teu beja teu carita, sumawonna pupulih rèk ingkah jauh. Naha aing kamalinaan nganteur kahayang, antukna kadungsang-dungsang.  Ras inget kana obrolan batur-baturna nu kangen geus harayang balik ngan teu nyaho di jalan keur lolos, boa keur sorangan ogè moal beda ti kitu. Cukleuk leuweuk-cukleuk lamping jauh ka sintung kalapa.

Manèhna ngusap beungeut bari istigfar babacaan sabisa-bisa, keur kitu ngong aya sora tan katingalan nongtorèng kana ceulina.  Anaking Alèp! Deudeuh teuing hidep kadungsang-dungsang aya di alam bandawasa nu kasohor tempat sileman-siluman. Gancang nyingkah ti ieu tempat, moal lila deui ieu sarakan sètan jin marakayangan bakal diancurkeun!”

Korejat manèhna cengkat, simbut ditèjèh ka tunjangeun, panon rurat-rèrèt ka sakurilingna kamar pasien, hatèna keueung tingpuringkak bulu punduk. Manèhna turun tina ranjang leumpang ngeteyep bari jèjèngkèan, nyingkabkeun hordèng rèk nènjo nu jaga aringgis aya nu masih hudang nagenan manèhna lolos.

Barang rèt ka kamar perawat, ngegebeg sataker kebek, awakna rampohpoy teu kaduga ngalèngkah, untung teu ngajerit nènjo nu sarèrèt ranggètèng sarihungan.  Horèng nu unggal poè ka manèhna ngaladenan somèah baru garumeulis tèh jurig wungkul, badis buta ti Tolong Tèlèngan.

Manèhna ngarayap ngadeukeutan ranjang Atèng nu keur ngageubra sarè, jung maksakeun nangtung, ragamang leungeuna kana beungeut Atèng, irungna dipengkèk, gurubug nu sar hudang. Barang rèk ngagorowok, gancang dibekem ku leungeunna nu sabeulah deui, tuluy ngaharèwos ditompokeun kana ceulina. Sanajan bari lulungu teu burung nuturukeun, kalacat naraèk kana jandèla jlung-jleng muru lawang dora nu katukang.  Duaan tingarungkug dinu poèk kuliwed kaan pager, blos maloncor ka luar. Blang hatè bungangang, sakedikna geus leupas tina panalingaan nu jaga. Kumaha pilakueun satuluryna, maraèehna poèkeun teu nyaho jalan, da satadina ogè aya nu mawa nya èta tuan Sèh Hasan marengan ti pendopo Garut kènèh, jin nu mindarupa jadi haji, ayeuna mah bororaah hayang panggih , malah èta pisan nu ngiwat ka manèhna, sangsara kadungsang-dungsang.

Sang Surya meletèk ti beulah wètan nyaangan k sabuana alam, dipapag ku kabungah sugrining ku kumelip, manuk rècèt disarada patèmbalan monyet jeung owa tingkocèak arotèl, kasintu jeung lutung milu nimbrung, cangèhgar ngèar mawa hègar, mapag Sang Surya nu karèk medal.

Kuniang duanana harudang bari gigisik, awakna nyarampay dina akar ki Hiyang di mumunggang gunung Wayang bawahan Bandung. Awak karasa nahnay bakating ku capè, peujit murilit mènta dieusi, kantong ganèfo hadèna kabawa, mun teu salah asa kungsi nyumputkeun dahareun basa di restoran di Iliya buah apel jeung kueh teu didahar da geus wareg.Tapi barang dikodok kacabak ngeprul aya ogè tu teuas ari disidikkeun horèng taneuh jeung batu. Kasebelan aing cacamuilan ngadaharan taneuh jeung ngagorogotan batu. Batu jeung taneuh diudulkeun tina kantong Ganèfo.

Duaan nuluykeun lalampahan mapay-mapay jalan satapak sakira aya ledeg-ledeg keur jalan tincakeun, leumpang tirampeol siga kalakay ka tebak angin. Mun pareng manggih solokan ting rarandeg ngadon ngarinum heula ngaleungitkeun heula hanaang, diselang ku dahar bongborosan supaya aya tanaga keur neruskeun lalampahan.  Kitu jeung kitu baè lalakon aya mingguna turun gunung unggah gunung, mipir pasir mapay lebak atawa jurang bari kukurubutan dina leuweung saliara, awak barèd teu dirasa da hayang geura nepi, golodog imah asa geus  nampeu hareupeun, kasawang nu marapgkeun cara nu tas mulang ti Mekah, boa ketang geus dilapurkeun.

Gancaning carita jauh hamo burung cunduk, anggang hamo burung datang, maranèhna geus cunduk ka cipanas wewengkon Wanakerta Kacamatan Cibatu, kari dua kilometer deui ka pasantrèn Kèrèsèk. Tuluy motong jalan anu brasna ka lembur Nyalindung. Geus katinggal monclotna astana aPasirttataman pangjarahan barudak santri unggal poè jumaah sok naladran ka pakuburan Almarhum Kiyai Haji Ahmad Nahrowi pupuhu pasantrèn Kèrèsèk nu munggaran. Anjog ka astana Pasirtataman di lembur Sumurkondang, galantang manèhna macakeun  tahlil. Atèng milu ngahaminan, lelembutan asa ngarumpul, balik deui pangacian. Ti dinya mentang jalanna ngaliwatan kampung Loji naèk kaPasir Cibodas bras kaBabakan Cau , kuliwed ka pipireun pabrik aci bogana Haji Junaèdi. Di dinya Alèp pisah jeun g Atèng, Najan diaku diajak nyimpang, Atèng keukeuh rèk nuluykeun lalampahanana ka Jogya. Sedengkeun Alèp rèk terus mudun ka Psansatrèn Kèrèsèk , harita tèh kira wanci sareupna.

Ti pabrik aci mapay solokan bras ka astana Pasir goong, tuluy turun kana dapuran awi nu aya peuntaseun walungan Cipacing.Cinutrung di dinya ngadagoan poèk, aya rasa anèh nunyangkaruk dina dirina. Mun tadi hayang geura gok, naha ayeuna bet mandeg-mayong sieun euweuh nu  ngaku.
Kira wanci Isa manehna meuntas walungan Cipacing nu  ngawates wewengkon pasantrèn jeung pilemburan, leumpang culang-cileung sieun panggih jeung jelema, barang nepi ka pipireun imah Ajengan, amprok jeung Uwoh b abaturanana ngèlèk kitab rèk ngaji, gabrug ku manèhna dirontok tuluy dicekèk sarta diancam ulah rèk loba bèja, lamun hayang salamet sarèrèa. Gancang manèhna naèk ka para ngaliwatan palapon juru imah Ajengan, ngadon nyangkèrè sare nepi ka isuk. Beurangna manèhna rèk turun kanyahoan aya nu naèk, nyaèta Mamat titahan Ajengan rek menerkeun kentèng lantaran bocor waktu  hujan nyurulung ka tengah imah. Teu antaparah gabrug Mamat dirontok cara k Uwoh tadi teu beda ucing ngarontok beurit, gebut meubeutkeun manèh bareng jeung gubragna Mamat ti para.

“Kitu tah barudak, dulur-dulur, lalakon Kai Alèp salila tilu bulan dibawa siluman tèh!” Ajengan mungkas riwayat budak leungit diiwat dedemit. “Goyatul amri amni ‘ajazatu, wallohu a’lam”. (TAMAT)